بر اساس پاره ای از روایات، اسرافیل اولین فرشته ای بود که فرمان خداوند را اطاعت کرد و بر حضرت آدم علیه السلام سجده کرد. در روایتی غیرمشهور آمده است که در جریان مؤاخات فرشته با پیامبر  (صلی الله علیه و آله)‌ ؛

اسرافیل با حضرت آدم علیه السلام ،

میکائیل با حضرت ابراهیم علیه السلام ،

و جبرئیل با پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله پیمان برادری بستند.

به روایتی، زمانی که ابراهیم خلیل علیه السلام در آتش افکنده شد، این اسرافیل بود که در یاری او از فرشتگان دیگر پیشی گرفت روایاتی مشابه حاکی از چنین سبقتی از سوی جبرئیل یا فرشته باران است. مأموران هلاک قوم سرکش لوط که ابتدا نزد ابراهیم علیه السلام میهمان شدند و سپس به نزد لوط علیه السلام آمده، قومش را نابود کردند، جبرئیل و میکائیل و اسرافیل بودند که در پاره ای از روایات داستان، نام فرشته چهارمی هم در کنار آنان آمده است.

در داستان قوم یونس علیه السلام نیز چنین آمده است که پس از توبه آنان، خداوند به اسرافیل فرمود تا فرود آید و عذاب را از ایشان بازگرداند. در سده های نخست هجری، نزد عالمان عراقی چنین شهرت داشت که پیامبر اسلام  صلی الله علیه و آله در سال آغازین از رسالت خود، وحی از اسرافیل می گرفت و از آن پس بود که جبرئیل بر این امر گمارده شد.
در تفصیل مضمون آیه مربوط به امداد پیامبرص با لشکریان غیبی در سوره توبه، در روایات چنین آمده است که در جنگ بدر، اسرافیل با هزار تن از فرشتگان، در کنار لشکریان تحت فرمان جبرئیل و میکائیل به یاری پیامبر صلی الله علیه و آله حاضر شدند. همچنین در برخی از گونه های حدیث معراج،از دیدار پیامبر صلی الله علیه و آله با اسرافیل در آسمان هفتم یاد شده است.

از طرف دیگر روایتی با این مضمون وجود دارد که به هنگام درگذشت پیامبر  صلی الله علیه و آله نخست جبرئیل، سپس میکائیل و آنگاه اسرافیل بر او نماز گزاردند. روایتی حکایت از آن دارد که به هنگام برخاستن پیامبر صلی الله علیه و آله از خاک در روز قیامت، جبرئیل و میکائیل و اسرافیل بر مدفن آن حضرت فرود می آیند.

درباره حضرت امیرالمومنین امام علی  علیه السلام در برخی روایات چنین آمده است که او در جنگ بدر، شب هنگام برای طلب آب بیرون رفت و جبرئیل و میکائیل و اسرافیل به کمک او شتافتند؛ و در روایتی دیگر آمده که فرشتگانی در جنگ خیبر، امام علی علیه السلام  را یاری رساندند که از آن میان اسرافیل پشت سر او بود.

در روایاتی هم آمده است که در آخرالزمان، اسرافیل همراه دیگر فرشتگان به یاری سپاه مسلمانان خواهد آمد؛ و گاهی به صراحت از یاری رساندن او به حضرت صاحب الامر (عج) سخن آمده است.

همچنین اسرافیل اولین کسی هست که برای شروع قیامت زنده می شود.

منابع : قرآن کریم تفسیر المیزان تفسیر نمونه دائره‌المعارف بزرگ اسلامی معارف و معاریف لغتنامه دهخدا تفسیر منسوب به امام حسن عسکری علیه السلام قصص الانبیاء بحارالانوار، علامه مجلسی (سایت اعلام طهور)